مسکن خراسان
پروژه انتقال آب دریای عمان به مشهد نیازمند سرمایه‌گذار خصوصی؛ برآورد ۱۰ ساله جهت اجرای پروژه
|پروژه انتقال آب دریای عمان به مشهد نیازمند سرمایه‌گذار خصوصی؛ برآورد ۱۰ ساله جهت اجرای پروژه از خراسان مسکن|
به به گفته خبرگزاری خراسان مسکن از مشهدمقدس، اوضاع کمبود آب در مشهد و همچنین استان خراسان‌رضوی مانند سراسر کشور مناسب نیست و همچنین روز به روز نیز برنامه جذاب و جالب و خوب‌های بیشتری بایستی و حتما در آن حوزه اجرا می شود.
از سوی دیگر امسال با توجه به کاهش بارندگی‌ها در استان خراسان‌رضوی ورودی آب به سدهای خراسان‌رضوی کاهش یافته و همچنین بایستی و حتما تمهیدی بلندمدت در آن حوزه اندیشیده می شود. در باره آخرین اوضاع منابع آبی استان و همچنین همچنین آب سدهای استان گفت‌وگویی با احمد قندهاری؛ مدیر دفتر مطالعات پایه خراسان رضوی صورت داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
خراسان مسکن: آخرین اوضاع سد دوستی چگونه می باشد؟
قندهاری: سد دوستی تا به امروز ۸۴۶ میلیون متر مکعب آب به مشهد منتقل کرده می باشد. همین حالا بیش از ۲٫۵ متر مکعب بر ثانیه آب از آن سد وارد مشهد می‌می شود. در واقع آن سد در مدت فعالیت خود خیلی زیاد کارایی بالایی داشته می باشد.
خراسان مسکن: در آن کاهش ورودی آب چه دلایل و همچنین عواملی دخیل می باشد؟
قندهاری: بنا بر تحقیقات ما دو عامل اصلی سبب کاهش ورودی به آن سد شده می باشد. عامل اول فعالیت‌های بالادستی بدون توجه به فعالیت‌های پایین دست می باشد. بنابر قواعد بین‌المللی حسن همجواری و همچنین حق همسایه بایستی و حتما رعایت می شود. به‌ویژه که ما با آن کشور نزدیکی فرهنگی، قومیتی بسیاری داریم ولی باید توجه داشت در بالادست سدسازی و همچنین جذب حداکثری آب رودخانه هیرمند صورت می‌گیرد.
خراسان مسکن: عامل دوم آن پیشامد جدید چیست؟
قندهاری: دلیل دوم دلیلی جهانشمول می باشد. خشکسالی در اکثر نقاط منطقه وجود دارد که آن موضوع شامل افغانستان هم می‌می شود. امسال ما نسبت به حجم هر سال شمسی خیلی زیاد کمتر ورودی داشتیم تا آنجا که در ادامه کارایی سد دوستی در سال شمسی جاری دچار تردید شدیم هرچند معتقدم در دل آن چالش‌ها، فرصت‌های جدیدی نهفته می باشد.
خراسان مسکن: به نظر تو چه می‌قدرت کرد؟
قندهاری: در حوزه هریرود تحقیقات بسیاری انجام شده و همچنین به‌قطعیت می‌گویم در صورتی که بخواهیم هر ۳ کشور از آن رودخانه منفعت حداکثری ببریم چاره‌ای جز همکاری و همچنین تعامل نخواهیم داشت. فعال‌سازی جدی دیپلماسی بین ما افغانستان و همچنین ترکمنستان همه‌گونه انتفاع با مشارکت هر ۳ کشور صورت خواهد گرفت؛ مسلم می باشد بیشترین منافع در زمان همکاری هر سه کشور خواهد بود.
خراسان مسکن: بررسی ها حاکی از چیزی در حدود ۴۸ میلیون متر مکعب هدر رفت آب به‌صورت سالانه در مشهد حکایت دارد. تائید می‌کنید؟
قندهاری: در حوزه آبی هدررفت آب در حوزه شهری از نگاه شبکه، هدر رفت محسوب می‌می شود ولی باید توجه داشت از نگاه کلی هدررفت تعریف نمی‌می شود. آن هدررفت که اشاره کردید در عمق زیاد وارد منابع زیرزمینی می‌می شود و همچنین به چرخه منابع آبی بازخواهد گشت. ولی باید توجه داشت از لحاظ اقتصادی شبکه آبی متضرر خواهد شد. آب با هزینه زیاد تصفیه و همچنین جابجا می‌می شود ولی باید توجه داشت در نهایت دوباره به منابع زیرزمین برمی‌گردد.
خراسان مسکن: پس تو آن آمار هدر رفت را تائید نمی‌کنید؟
قندهاری: استاندارد قابل قبولی جهت هدر رفت وجود دارد؛ براساس عدد و همچنین رقمی که همکاران آب و همچنین فاضلاب به ما ارائه می‌دهند، مقدار و اندازه و میزان هدررفت معقول می باشد. در واقع بنا بر همین آمار هدر رفت شبکه آب مشهد استاندارد می باشد.
خراسان مسکن: یعنی مقدار و اندازه و میزان مصرف آب در مشهد استاندارد می باشد؟
قندهاری: از نگاه مدیریت تقاضا آب توسط شهروندان هدر می‌رود. ما در مشهد آب زیاد مصرف می‌کنیم. سرانه مصرف ۲۱۶ لیتر بر ثانیه خیلی زیاد بالا می باشد آن سرانه بایستی و حتما به ۱۵۰ لیتر بر ثانیه کاهش یابد.
خراسان مسکن: دلیل آن بالا بودن سرانه را چه می‌دانید؟
قندهاری: در تمام دنیا نخستین گام در جهت کاهش مصرف، نرخ‌گذاری آب شرب می باشد. در ایران هزینه‌ای که مشتری پرمصرف آب مصرف می‌کند در برابر هزینه مشتری کم مصرف عدد ناچیزی می باشد. تو جهت یک ماه آب را با بهترین شرایط در نزدیکترین نقطه یعنی منزل خود در دسترس دارید. در انتهای ماه عددی ناچیز جهت آن هم پرداخت می‌کنید لذا قدر آن هم را نمی‌دانیم و همچنین در حفظ و همچنین حراست از آن هم کوتاهی می‌کنیم.
خراسان مسکن: حالا در جهت کاهش آن سرانه چه بایستی و حتما کرد؟
قندهاری: بانوان در منزل نقش اساسی در مدیریت آب منزل دارند. متاسفانه هزینه مصرف آب در در سبد اقتصادی خانوار جایی ندارد. فرقی هم ندارد که جهت قشر ضعیف باشد تا مرفه. آن به ضرر خود ماست. منابع آب شرب محدود می باشد. در مقیاس دیگر نقاط منابع قابل شرب ما محدود می باشد. چگونه و چطوری ما جهت یک بطری آب معدنی ۲ هزار تومان هزینه می‌کنیم؟ یعنی جهت یک لیتر دو هزار تومان ولی باید توجه داشت در حوزه آب شرب در منزل رعایت نداریم.
خراسان مسکن: منظور تو آن می باشد که تعرفه آب بها در جهت جلوگیری از مصرف بیش از مقدار و اندازه کافی نیست؟
قندهاری: سیستم نرخ‌گذاری در ایران از نوع پیشرفته ترین سیستم‌های نرخ‌گذاری می باشد. سیستم پلکانی نرخ‌گذاری می‌تواند با تفکیک مصرف کننده به صورت تصاعدی افزایش یابد. در یک مقیاس استاندارد حکومت موظف می باشد جهت هر کسی که عضو شهر است به مقدار و اندازه ای آب تامین کند. آن آب تا یک حدی حتی مجانی و رایگان می باشد. ولی باید توجه داشت از آن هم مقدار اکثرا و بیشتر بسته به مقدار و اندازه و میزان مصرف، نرخ آب متغایر و متفاوت و همچنین تصاعدی افزایش خواهد یافت. ولی باید توجه داشت در حال حاضر تصاعدی عادلانه افزایش نمی‌یابد. یعنی پرمصرف‌ترین کسی که عضو شهر است هم حداکثر شاید مساوی با هزینه یک پرس شیشلیک هزینه بدهد.
خراسان مسکن: چه زمان بحران آب به خط قرمز خود می‌رسد؟
قندهاری: آن بسته به آن موضوع دارد که ما خط قرمز را کجا ببینیم؟ آنکه در در لوله آب نباشد یا مثلا پیش بینی کنند از فلان روز آب وجود ندارد. در حال حاضر بحران و همچنین خط قرمز وجود دارد. هشدارها از مدت‌ها قبل داده شده می باشد. نیم قرن پیش در سال شمسی ۱۳۴۸ برداشت آب از دشت مشهد را ممنوع اعلام کردیم. پنجاه سال شمسی از آن هم زمان قبل می باشد ولی باید توجه داشت چه دگرگونی و تغییری ساخته یا ایجاد شده می باشد؟
خراسان مسکن: ولی نسبت به نیم قرن پیش کمبود آب دیگر ملموس شده می باشد؟
قندهاری: بله. نشست‌های متنوع و گوناگون و مختلف در دشت‌های اطراف، ترک‌های داخل زمین در دشت مشهد، دشت نیشابور یا دشت جوین آن روزها موید آن موضوع می باشد. دشت رشتخوار یا خواف هم تعریفی ندارند. منابع آبی شور شده‌اند و همچنین حفر و همچنین برداشت از چاه‌های غیرمجاز هم افزایش یافته می باشد. اینها همه علائمی هشدار دهنده خواهند بود؛ پس خط قرمز و همچنین بحران فرا رسیده می باشد. در صورتی که از ظرفیت‌های قوانین و قانونی اسلامی به درستی بهره بری و استفاده کنیم مانند بازگشایی کشف رود مسیر ۱۵۰ کیلوتر در طرفین ساماندهی شد و همچنین متخلفان شناسایی و همچنین اقدامات قوانین و قانونی و همچنین بازدارنده انجام شد. در حوزه آب هم بایستی و حتما آن اتفاق بیافتد.
خراسان مسکن: حوزه کشاورزی وصنعت از پر مصرف‌ترین منابع آبی می باشد. در جهت مدیریت مصرف در آن حوزه‌ها چه بایستی و حتما کرد؟
قندهاری: تحقیقات نشان می‌دهد مشاغل خراسانی‌ها نسبت به سایر مشاغل کشور پر مصرف‌تر در حوزه آب می باشد. حالا چه از کشاورزی یا صنعت و همچنین… در صورتی که می‌خواهیم از آن موضوع جلوگیری کنیم نیازمند آمایش سرزمینی هستیم. نیازمند بهره بری و استفاده از ظرفیت‌های جدید هستیم. بایستی و حتما به سمت فعالیت‌های کم آب‌تر برویم. بسیاری از محصولات کشاورزی که امسال تولید شده را تو در صورتی که حداقل نرخ آب را بگذارید و همچنین محصولات میوه و همچنین باغدار را هم احتساب کنید ببینید اینقدر آب مصرف شده؛ آیا اصلا پول آب از محل فروش محصول تامین شده می باشد؟ ما بایستی و حتما معیشت کشاورز و همچنین دخل و درآمد او را در نظر بگیریم ولی باید توجه داشت تولید را هم مدیریت کنیم. ۸۶ قسمت و بخش آب زیرزمینی مصرف در حوزه کشاورزی صورت می‌گیرد لذا بایستی و حتما در حوزه کشاورزی سرمایه‌گذاری انجام شده و همچنین ر آن حوزه تغییر رویکرد جدی انجام دهیم.
خراسان مسکن: اوضاع سدهای دیگر مانند سد کارده یا ارداک چگونه می باشد؟
قندهاری: در سال شمسی‌های اخیر بنا شد تا از کیفیت سد کارده به نحو احسنت بهره بری و استفاده می شود. توسعه بالا دست آن سد بهم ریخته می باشد. لذا بخشی از آن سد هر ساله در اختیار شهرداری قرار گرفته و همچنین در ازای آن هم، آب‌های کیفی در اختیار ما جهت وارد شدن به سیستم شبکه آبی شهری قرار می‌گیرد. آب سد ارداک نیز کیفیت خوبی دارد و همچنین جهت مصرف مشهد بهره بری و استفاده می‌می شود.
خراسان مسکن: ولی باید توجه داشت عمده مصرف مشهد بر عهده سد دوستی می باشد?
قندهاری: بله عمده آن حوزه بر عهده سد دوستی می باشد.
خراسان مسکن: زمانی بحث انتقال آب از دریای عمان داغ شده بود ولی باید توجه داشت گویا به فراموشی سپرده می باشد?
قندهاری: نه اتفاقا اصلا آن روش نیست. تو گستره ناهمگون شرق کشور را با هم مقایسه کنید. بحران آب تنها جهت مشهد نیست. قسمت و بخش عمده‌ای از استان از سیستان و همچنین بلوچستان، قسمت و بخش اعظمی از خراسان جنوبی و همچنین بخشی از معظلات و مسائل و مشکلات مشهد درگیر بحران آب می باشد.
تو آب بطری را به نرخ لیتری دو هزار تومان می‌خرید. پس هر مترمکعب همین آب بطری می‌می شود دو میلیون تومان که من و همچنین تو به راحتی در قالب بطری خریداری می‌کنیم. طبق تحقیقات و همچنین برآوردها نرخ تمام شده هر مترمکعب در صورتی که از دریای عمان منتقل می شود بیست هزار تومان خواهد شد. تو دو میلیون تومان را با بیست هزار تومان مقایسه کنید؟ آن بحث صرفه اقتصادی هم هست.
خراسان مسکن: یعنی در حال پیگیری جهت انتقال آب از دریای عمان به مشهد هستید؟
قندهاری: در آخرین جلسه‌ای که به همراه وزیر بر روی موضوع صحبت شد گام‌های خوبی برداشته شد. خط انتقال آب از عمان خط عمان مانند سایر پروژه‌های آبی ریسک‌های بسیاری دارد. جهت ما مهم‌تر منابع اقتصادی و مالی آن هم می باشد. حکومت در حال حاضر آن امکان اقتصادی و مالی را ندارد ولی باید توجه داشت با توجه به صرف اقتصادی با همین نرخ‌های کنونی آن پروژه از لحاظ اقتصادی به صرفه می باشد. در حال حاضر هم در حوزه تحقیقاتی را پشت سر گذاشته‌ایم و همچنین منتظر وارد شدن سرمایه‌گذار خصوصی به آن موضوع هستیم.
خراسان مسکن: چه زمانی را جهت انجام آن پروژه تخمین می‌زنید؟
قندهاری: در صورتی که ساز و همچنین کار اقتصادی و مالی آن هم چیده می شود در کمتر از ۱۰ سال شمسی امکان اجرایی کردن آن پروژه وجود دارد. امیدواریم آن موضوع اتفاق بیافتد تا عمده روستاهای ما که دچار کم آبی و همچنین یا به تدریج دچار بی‌آبی شده‌اند از آن بحران نجات پیدا کنند.
خراسان مسکن: آن روزها اظهارنظرهایی پیرامون اوضاع آب، مافیای سدسازی و همچنین…. انجام می‌می شود. موضع تو در آن باره چیست؟
قندهاری: تو می‌توانید در کنار بنشینید و همچنین انتقاد کنید و همچنین نقد کنید از مافیا و همچنین.. سخت بگوییم. ولی باید توجه داشت هنگام و زمانی که در مسئولیت قرار بگیرید و همچنین جایگزینی وجود ندارد و همچنین راهکارهای دیگر غیرعملی می باشد مجبور هستید با وجود ریسک‌ها به آن هم سمت بروید. پیرامون بحث مافیای آب و همچنین سدسازی هم خیر. معتقدم چنین چیزی وجود ندارد و همچنین بنده آن موضوع را تائید نمی‌کنم.
گفت‌وگو از صادق عسکری
انتهای پیام/ ز
